به گزارش روابط عمومی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان همزمان با روز جهانی خاک با صدور پیامی تاکید کرد: تندرستی و بقای همه آن‌هایی که پس از ما خواهند آمد، به کارایی جامعه برای مدیریت منابع خاک وابسته است. با مدیریت درست در سطح ناحیه‌ای، ملی و بین‌المللی می‌توانیم شانس پایداری خاک در جامعه را بهبود بخشیده و مسائل زیست محیطی را سامان دهیم.

متن کامل پیام صالح محمدی به شرح زیر است:

با توجه به اهمیت خاک به عنوان سومین جزء عمده محیط زیست پس از آب و هوا، سازمان خوار و بار جهانی سازمان ملل متحد (فائو) سال 2005، 5 دسامبر (14 آذر) را روز جهانی خاک و سال 2005 را سال جهانی خاک و سال 2015 تا 2024 را دهه خاک نامگذاری کرد و شعار امسال با عنوان «روز جهانی خاک : خاک، آب منشاء زندگی» نامگذاری شده است. 

خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است. خاک میزبان و در بردارنده 14  تنوع زیستی موجود در کره زمین و یکی از پیچیده ترین اکوسیستم ها و سکونت‌گاه‌های روی زمین و در برگیرنده ترکیبی از ارگانیسم های مختلفی است که با یکدیگر تعامل داشته و در چرخه‌ای که ضامن تداوم حیات روی کره زمین هستند،  نقش‌آفرینی می‌کند. گستره طبیعی خاک‌های حاصلخیز محدود است و این گستره محدود تحت فشار انواع کاربری‌های رقیب برای کاشت محصولات کشاورزی، جنگل‌داری، چراگاه‌ها و استخراج مواد و ... قرار دارد.

- تندرستی و بقای همه آن‌هایی که پس از ما خواهند آمد، به کارایی جامعه برای مدیریت منابع خاک وابسته است. با مدیریت درست در سطح ناحیه‌ای، ملی و بین‌المللی می‌توانیم شانس پایداری خاک در جامعه را بهبود بخشیده و مسائل زیست محیطی را سامان دهیم.

95 درصد غذای روزانه انسان و تعداد 114 عنصر از 117 عنصری که برای رشد گیاه ضروری است از خاک تأمین می‌شود. عناصر ماکرو و میکرو مانند نیتروژن، برای رشد و جلوگیری از پژمرده شدن و فسفر در گستردگی ریشه و عناصر میکرو مانند آهن، روی، منگنز و مس در فعال کردن آنزیم‌ها، نقش اساسی دارند. نگهداری آب در بافت گیاه در جهت فعل و انفعالات شیمیایی نیز به عهده خاک است و از طرفی فلوئور سبب تعادل میکروبی دستگاه گوارش انسان و در ساختار عملکرد مغز می‌شود.

برخی از چالش‌های حوزه خاک که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد:

1-فرسایش

 در کنار بسیاری از عوامل طبیعی فرسایش خاک، عوامل انسانی مانند چرای بیش از حد دام‌ها، کشت بیش از حد و جنگل‌زدایی باعث تخریب فیزیکی خاک و کاهش پتانسیل کارایی خاک می‌شود.

2- آلودگی

ورود پساب‌های صنعتی و فلزات سنگین مثل کادمیم، فاضلاب‌های خانگی، تجاری، کشتارگاه‌های دام و طیور

3-تغییر کاربری اراضی

 تغییر کاربری اثرات زیان‌باری بر خصوصیات خاک داشته و به عنوان عامل تخریب خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک می‌باشد

4-وضعیت نامناسب زهکشی خاک‌ها

مشکلاتی از جمله تخریب محیط زیست، بالا آمدن سطح آب زیرزمینی و ایجاد اراضی ماندابی که این امر در طول زمان باعث کاهش تولیدات کشاورزی می‌گردد.

 راهکارهای مدیریت چالش‌های حوزه خاک به شرح زیر است:

1- مصرف کود با توجه به آزمون خاک به منظور نگهداری و بهبود خاک بدون آلوده‌سازی منابع آب

2- کاهش فرسایش به منظور نگهداری کیفیت خاک و بهبود کیفیت آب و هوا

3- حفظ کیفیت خاک و جلوگیری از آلودگی آن را مدیریت نمود.

4-شخم زدن عمیق هم به تخلخل خاک و افزایش نفوذپذیری خاک برای افزایش ظرفیت جذب آب کمک می‌کند.

5-کشت تراز برای زمین‌های شیب‌دار و در مناطقی که بارندگی کمتر از 600 میلی متر است، مناسب است

6- کشت نواری خاک به جای بالا و پایین به طور افقی و عمودی بر شیب شخم زده می‌شود و این روش مناسب تپه‌ها می‌باشند که رواناب‌ها کاهش می‌یابد به طوری که آب بیشتری در خاک نفوذ کرده و ذخیره می‌شود و به طور یکنواخت در خاک پخش می‌شود.

7- کاشت محصولات مقاوم به فرسایش مانند بادام زمینی، سویا و فلفل قرمز.

و اما کلام آخر:

فعالیت‌های انسان اغلب به فرسایش منابع زمینی جهان منجر شده که پایه امنیت غذایی پایدار را تشکیل می‌دهد. ارزیابی جهانی این‌گونه فرسایش، نشان می‌دهد که به 15% کل زمین‌های دنیا آسیب وارد آمده است. این آسیب‌ها عمدتاً ناشی از فرسایش، کاهش عنصرهای غذایی، شوری و فشردگی نیز بوده است.

- اتخاذ سیاست‌های اجرایی مناسب در جهت حفظ منابع پایه آب و خاک و بهره‌برداری بهینه از این منابع برای افزایش تولیدات کشاورزی مورد تأیید و توجه برنامه‌ریزان بخش کشاورزی می‌باشد.

- سیاست‌های اجرایی مدیریت منابع خاک مانند تهیه و اجرای پروژه‌های حفاظت خاک، شناسایی آلاینده‌ها و جلوگیری از آلودگی منایع آب و خاک، شناسایی منابع اراضی برای توسعه کشاورزی آبی و دیم با شیوه‌های نوین کشاوری پایدار، از مهم‌ترین این سیاست‌ها است.

صالح محمدی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان