هیأت وزیران در نشست ۱۳۸۱/۴/۲ به پیشنهاد ۹۰۴۱/۸۹ – ۱۳۸۹۹/۱۰۵ مورخ ۱۳۸۰/۹/۷ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد ماده ۲ قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی مصوب ۱۳۷۹ وظایف تفصیلی وزارت جهاد کشاورزی را به شرح زیرتصوب و ابلاغ کرد:
الف- سیاستگذاری، برنامه ریزی و نظارت :
۱- تعیین سیاست ها و راهبردهای مربوط به بخش کشاورزی، توسعه و عمران روستاها و مناطق عشایری و همچنین تنظیم و اجرای برنامه های توسعه کشاورزی در چارچوب سیاستهای توسعه پایدار :
۲- انجام بررسی ها و اقدامات لازم به منظور برنامه ریزی تولید و تأمین نیاز کشور به محصولات و فرآورده های کشاورزی و دامی و توسعه صادرات با رعایت مزیت های نسبی در چارچوب سیاست های بازرگانی کشور؛
۳- تهیه، تدوین، اجرا و بهنگام سازی نظام های اطلاع رسانی کشاورزی و روستایی و استقرار نظام های آماری؛
۴- تهیه استاندارها و ضوابط برنامه ریزی لازم در زمینه تأسیسات و زیر ساخت های مورد نیاز تولید و تولید کنندگان بخش کشاورزی؛
۵- نظارت و ارزشیابی عملکرد و فعالیت های مؤسسات و شرکت های وابسته به وزارتخانه و ایجاد هماهنگی های برنامه ای وعملیاتی لازم؛
۶- نظارت و ارزشیابی برنامه ها، طرح ها، فعالیت ها و اقدامات در حیطه وظایف وزارت جهاد کشاورزی به منظور سنجش میزان کارایی و اثر بخش آن ها
ب – امور پژوهش، آموزش و ترویج کشاورزی :
۱- انجام پژوهش کاربردی و توسعه ای در زمینه های زیر:
الف- آب و خاک، اصلاح بذر و نهال ، اصلاح نژاد ، پرورش دام و آبزیان ، جنگل و مرتع و آبخیزداری ، آفات وبیماری های گیاهی و راه های مبارزه با آن؛
ب- بهره برداری از فنون پیشرفته بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک در بخش کشاورزی، تدوین شیوه های مناسب و استفاده از فناوری های نوین توسعه کشاورزی و دامی، متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور؛
ج – افزایش بهره وری، کاهش ضایعات و بهبود کیفی تولید محصولات و فرآورده های بخش کشاورزی؛
د - مایه ها، سرم ها و مواد بیولوژیک لازم برای پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی و آبزیان مشترک میان انسان و دام همچنین ، تهیه و تولید آنها در کشور.
۲- حفاظت ، جمع آوری، ارزیابی و توسعه ذخایر توارث ژنتیکی، تنوع زیستی گیاهی و ژرم پلاسم گیاهان زراعی، باغی، زینتی ، دارویی، مرتعی، جنگلی و دام و آبزیان و میکرو ارگانیزم ها وحشرات مفید و زیان آور کشاورزی در چارچوب وظایف محول شده ؛
مطالعه و تحقیق به منظور توسعه اقتصادی کشاورزی و ارتقای جایگاه آن در اقتصاد ملی و توسعه روستایی و عشایری؛
برنامه ریزی و اجرای آموزش های علمی ، کاربردی و فنی و حرفه ای شاغلان بخش کشاورزی و صنایع روستایی درچارچوب سیاست های مصوب و همچنین آموزش روش ها و فنون نوین کشاورزی و دامداری به تولید کنندگان مربوطه ؛
مطالعه، طراحی و بهینه سازی الگوها و نظام های تولید و بهره برداری در بخش کشاورزی و ارزیابی و اصلاح مستمر آنها؛
برنامه ریزی و ارایه نتایج پژوهش های انجام شده به کارکنان، تولید کنندگان و بهره برداری بخش کشاورزی و نیز شناخت مسایل و مشکلات آن ها و اقدام در جهت رفع آن از طریق اجرای برنامه های ترویجی
ج- امور منابع طبیعی و آبخیزداری
۱- بررسی ومطالعه جامع حوزه های آبخیزداری کشور به منظور تهیه طرح های آبخیزداری و جلوگیری از فرسایش خاک وتهیه برنامه جامع استفاده از اراضی کشاورزی و منابع طبیعی و بهره برداری بهینه از این اراضی؛
۲- برنامه ریزی و انجام اقدامات لازم به منظور جلوگیری از تغییر و تبدیل کاربردی اراضی کشاورزی و جنگلی؛
۳- حفظ ، احیاء گسترش ، حمایت و بهره برداری صحیح از جنگل ها و مراتع طبیعی و دست کاشت کشور و فراهم کردن زمینه اجرای طرح های بزرگ جنگل کاری، جنگل داری، مرتع داری ، ایجاد پارک های جنگلی و تفرج گاه های طبیعی درچارچوب هدف ها وسیاست های توسعه پایدار و اعمال نظارت های لازم؛
۴- برنامه ریزی واجرای طرح های آبخیزداری و تثبیت شن های روان و بیابان زدایی؛
۵- تشخیص و تفکیک حریم قانون اراضی ملی از مستثنیات اشخاص حقیقی و حقوقی، واگذاری منابع ملی به نام دولت جمهوری اسلامی ایران و اجرای مقررات مربوط به مدیریت و واگذاری اراضی ملی و دولتی درچارچوب قوانین ومقررات موجود.
د- امور زیر بنایی کشاورزی و توسعه روستایی
۱- توسعه مکانیزاسیون کشاورزی با توجه به ویژگی های اقلیمی و فرهنگی مناطق مختلف و ارایه خدمات حمایتی و فنی مورد نیاز؛
۲- یکپارچه سازی اراضی، احداث راه های بین مزارع، تجهیز و نوسازی مزارع و باغ ها به منظور استفاده مؤثر از منابع و نهاده های کشاورزی و ارتقای بهره وری در فرآیند تولید با تاکید بر بهبود بهره وری از آب ؛
۳- برنامه ریزی و انجام اقدامات لازم در زمینه حفظ و اصلاح خاک و فراهم آوردن موجبات لازم به منظور افزایش اثر بخشی و بازدهی آبیاری در مزارع و باغ ها؛
۴- فراهم آوردن موجبات لازم به منظور افزایش اثربخشی و بازدهی آبیاری در مزارع و باغها؛
۵- برنامه ریزی برای انتقال آب شبکه های درجه سه و چهار و آب راه های سنتی و قنوات، توزیع و مصرف آب کشاورزی و انجام اقدامات لازم به منظور احداث ، توسعه و نگهداری تاسیسات مربوط در چهارچوب قوانین موجود؛
۶- انجام وظایف ناشی از اجرای قانون توزیع عادلانه آب، مصوب ۱۳۶۱ ، و اصلاحات بعدی آن؛
۷- برنامه ریزی وانجام مطالعات لازم به منظور طراحی و اجرای طرح های کوچک توسعه منابع آب پس از کسب مجوز لازم از وزارت نیرو؛
۸- برنامه ریزی و اقدامات لازم در جهت احداث، نگهداری و بهره برداری از بنادر شیلاتی و تاسیسات زیر بنایی با رعایت وظایف سایر وزارتخانه ها؛
۹- برنامه ریزی، اتخاذ تدابیر و پیش بینی ساز و کارهای لازم به منظور توسعه و عمران روستاها با هماهنگی سایر دستگاه ها ؛
۱۰- برنامه ریزی و ساماندهی کوچ و اسکان عشایر در چارچوب طرح های جامع ناحیه ای؛
۱۱- توسعه و حمایت صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و صنایع روستایی در چارچوب سیاست های صنعتی کشور.
هـ - امور زراعی باغی ، دام و آبزیان:
۱- برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر لازم به منظور افزایش بهره وری از عوامل و منابع تولید کشاورزی و دستیابی به الگوهای کشت متناسب با منابع آب و در دسترس، ظرفیت های تولید و شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشور؛
۲- تامین بهداشت دام و فرآورده های مربوط به آن و مبارزه با بیماریهای دامی مشترک انسان و دام، قرنطینه دام و کنترل بهداشتی کشتارگاه ها و نظارت بهداشتی بر مراتع، آبشخورها ، محل نگهداری دام، کارخانه های تولید خوراک دام و سایر تاسیسات و مراکز تهیه، نگهداری و عرضه فرآورده های خام دامی؛
۳- نظارت و کنترل بر تولید واردات و مصرف مایه ها و سایر مواد بیولوژیکی مورد مصرف دامی؛
۴- برنامه ریزی و انجام اقدامات لازم به منظور ایجاد گسترش شبکه های پیش آگاهی و مراقبت ، پیشگیری ، قرنطینه گیاهی و تشخیص و مبارزه با آفات و بیماری های عمومی، همگانی و سایر آقات و بیماری های گیاهی و نظارت بر روند تولید، توزیع و مصرف سموم مورد نیاز بخش کشاورزی با رعایت شاخص های زیست محیطی کشور؛
۵- برنامه ریزی و تهیه و اجرای طرح های مربوط به حفظ منابع دام، طیور و اصلاح نژاد و بهبود تغذیه دام ؛
۶- توسعه کمی و کیفی تولیدات دامی و تدوین و اجرای نظام دامداری کشور و ساماندهی کشتارگاه ها؛
۷- برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر لازم جهت حفظ، احیاء و توسعه و بهره برداری مناسب از منابع آبزی ، آب های تحت حاکمیت و صلاحیت دولت جمهوری اسلامی ایران و توسعه آبزی پروری در کشور.
و- امورحمایتی :
۱- حمایت از توسعه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و استفاده از تسهیلات اعتباری بانک کشاورزی و سایر منابع بانکی و تشکیل صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی و روستایی با مشارکت تولید کنندگان و فراهم آوردن تسهیلات لازم برای تامین اعتبارات مورد نیاز تولید کنندگان بخش کشاورزی؛
۲- اجرای سیاست ها و روش های حمایتی و بیمه ای به منظور حمایت از تولید کنندگان، تولیدات و تاسیسات بخش کشاورزی و پرداخت خسارت به تولید کنندگان خسارت دیده بر اساس سیاست های اتخاذ شده؛
۳- برنامه ریزی واتخاذ سیاستهای حمایتی و تشویقی به منظور توسعه و ارتقای فناوری ماشین آلات و ادوات بخش کشاورزی در چارچوب سیاست های مصوب ؛
۴- فراهم آوردن زمینه های لازم برای تامین و توزیع نهاده های کشاورزی و دامی، دارو و سرم و سایر مواد بیولوژیک از طریق بخش غیر دولتی و در صورت لزوم توسط وزارتخانه و اعمال نظارت های لازم در این زمینه؛
۵- انجام اقدامات لازم به منظور ایجاد تشکل های غیر دولتی (NGO)های مورد نیاز بخش کشاورزی و ارایه خدمات و حمایت های مالی و فنی به آنها و اعمال نظارت های لازم؛
۶- پیشنهاد برنامه های تنظیم بازار محصولات کشاورزی و فرآورده های لازم و نیز قیمت تضمینی به منظور حمایت از تولید کنندگان بخش کشاورزی به هیات وزیران برای خرید به موقع محصولات کشاورزی؛
۷- فراهم آوردن تسهیلات و امکانات انجام هماهنگی ها و پیگیری های لازم برای توسعه صادرات محصولات و فرآورده های بخش کشاورزی و صنایع روستایی در چارچوب سیاستـها و برنامه های بازرگانی کشور؛
۸- اجرای سایر وظایفی که به موجب قوانین و مقررات بر عهده وزارتخانه قرار دارد.